21.11.2021
BÎRANİN – DAXUYANÎ
(Ew Rêwîyên heqîqetê bûn, Ew generalên biçûk ên Apê Mûsa bûn)
Dema mirov qala rojnamegeriya bi rûmet bike, bêguman yên ewil bên bibîranîn, şehîdên çapemeniyê nin ku di vê rêyê de canê xwe feda kirine. Dema em qala şehîdên çapemeniyê dikin, dibe ku hin kes car caran pir tên paşguhkirin, ew jî belavkarên rojnameyan e. Lê di rastiyê de yên ku bi gihandina rojnameyan rastiyan digihînin civakê, her wiha barê herî giran dane ser pişta xwe, esil ew bi xwe ne.
Dema em li salên 90’î dinerin, yên bi rastî jî ketine nava têkoşînek bêsînor û di têkoşîna bi rûmet de li refên herî pêş cihê xwe girtine belavkarên rojnameyan ku wek ferdên berxwedêr ya artêşa çapemeniya azad in. Dema rojnameger yek bi yek li naverasta kolanan dihatin qetilkirin, buroyên rojnameyan dihatin bombekirin, rojnameger bi rê û rêbazên cuda dihatin astengkirin, dema ku JÎTEM’ê, kontr-gerilla û Hizbi-kontra li kolanan serbest digeriyan, wisa ji dil, wisa bi can û bi fedekarî erk dan ser mile xwe û ketin bin berpirsiyariyê. Îro dema em wan bibîr tînin, em dibînin ku peyv têra vegotinê nake.
Meha mijdarê di heman demê de meha belavkarên hatine qetilkirin e. Di vê mehê de 5 hevalên me yên belavkar hatin qetilkirin. Yek ji van belavkaran jî Xelîl Adanir ê di 21’ê Mijdara 1992’an de li Êlihê hat qetilkirin e. Adanir, di heman demê de yekemîn belavkarê rojnameyê yê hatiye qetilkirin e. Îro hem ji ber salvegera qetilkirina Xelîl Adanire û hem jî di vê mehê de gelek belavkarên rojnameyê hatine qetilkirin, me xwest hemû belavkarên ku ji aliyê hêzên tarî ve hatine qetilkirin bibîr bînin.
Xelîl Adanir dema dest bi belavkariya rojnameya Ozgur Gundemê kir, 32 salî û bavê 5 zarokan bû. Li Êlihê ajokariya texsiyê dikir. Ji aliyê gelê Êlihê ve dihat hezkirin û rêz jêre dihat girtin. Rojnameya Ozgur Gundemê hêj nû di meha Gulanê de dest bi weşanê kiribû. Di çend mehên ku dest bi weşanê kir de, gelek caran rastî astengiyan hatibû. Ji bo ku rojnameya Ozgur Gundemê nefiroroşin, gef li gelek bayîyên rojnameyan xwaribûn û bufe dişewitandin.
Êdî dîtina rojnameyê hatibû astek pir zor. Di pêvajoyek wisa de Xelîl erkek zor da ser mile xwe û rojnameyên ku bayîyan nikarîbû bifirotana, bi texsiyê li kolan û taxan firot. Vê nêzîkatiya Xelîl ku li gel zext û tundiyê dest bi firotinê kir, ji aliyê gel ve eleqeyek mezin dît.
Hêz û wêrekî da gelek kesan. Lê qatilên ku çavên wan sor bûbûn, bêtir hêrs bûn.
Hêj mehek nebû dest bi belavkariya rojnameyê kiribû. Di 21’ê Mijdara 1992’an de saet di 14.00’ê esir de 3 kes wekî rêwî li texsiyê suyar bûn. Van kesan li nêzî Girtîgeha Berê Xelîl Adanir bêhiş xistin û tevî erebê bi benzînê şewitandin. Bi hovîtî Xelîl qetil kirin. Xwestin bi vê hovîtiyê hemû xebatkarên rojnameyê û xwîneran çavtirsanî bikin.
Piştî kuştina Xelîl Adanir, êrîşên li dijî belavkaran zêde bûn. Piştî kuştina Xelîl di 9’ê mijdara sala 1993’an de Adil Başkan, di 19 ‘ê mijdara 1993’an de Kadîr Îpeksurer, di 27’ê mijdara 1993’an de Adnan Işik û di 27’ê mijdara 1998’an de Nihat Yakut kirin hedefa xwe û ew qetil kirin. Tev li belavkarên şehîdên meha Mijdarê bûn. Piştî meha mijdarê bi rêzê Kemal Ekîncî, Lokman Gunduz, Orhan Karaagar, Tegmen Demîr, Haşîm Yaşa, Yusuf Karauzum, Zulkuf Akkaya, Yalçin Yaşa, Mehmet Sencer, Musa Duru, Zuhal Tepe, Hidir Çelîk, Hasan Aydin, Metin Alataş û herî dawî Kadri Bagdu. Di rastiyê de faîlê gelekan diyar e. Ji aliye kesên ku dewlet wan diparêzin ve hatin qetilkirin.
Di serê salên 1990’î ku kevneşopiya Çapemeniya azad pêş ket. Ji yekem belavkarê hat qetilkirin Xelil Adanir bigere heta rojnamegerê herî dawî hat qetilkirin Kadri Bagdu ku li rûpelên dîrokê hat nivîsandin, 18 hevalên me yên belavkar her yek bêguman xwedî çîrokek lehengiyê ne. Ew “Generalên biçûk” ên Apê Musa bûn. Wan ji bo kevneşopiya çapemeniya azad bê van rojan ked û bedelên pir giran dan. Tenê ked nedan, div ê oxirê de canê xwe dan. Em careke din hemûyan bi hürmet û hesret bibîr tînin. Em girêdana xwe ya bîranînên wan nû dikin û dubare dikin.
KOMELEYA ROJNAMEGERAN A DİCLE U FIRATE (DFG)
